5 درسی که از آنفلوآنزای خوکی گرفتیم - وبلاگ ساختمان

به گزارش وبلاگ ساختمان، از 7 سال پیش تا به امروز بیماری های مهمی مثل SARS،H5N1 و H1N1 خسارت های زیادی به جا گذاشته اند اما درس هایی هم به ما آموخته اندحدودا یک سال پیش بود که ویروس H1N1 بر سر زبان ها افتاد و تقریبا هیچ روزنامه و مجله ای نبود که عکس یا خبری در خصوص آنفلوآنزای خوکی چاپ نکرده باشد.

5 درسی که از آنفلوآنزای خوکی گرفتیم

ترجمه: بهاره مرتضی زاده

از 7 سال پیش تا به امروز بیماری های مهمی مثل SARS،H5N1 و H1N1 خسارت های زیادی به جا گذاشته اند اما درس هایی هم به ما آموخته اند

حدودا یک سال پیش بود که ویروس H1N1 بر سر زبان ها افتاد و تقریبا هیچ روزنامه و مجله ای نبود که عکس یا خبری در خصوص آنفلوآنزای خوکی چاپ ننموده باشد.

در آوریل سال 2009 محققان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا متوجه شدند دو کودک در استان کالیفرنیا مبتلا به شکل نوی از بیماری آنفلوآنزا شده اند. عامل این بیماری گونه ناشناخته ای ویروس بود که شباهت زیادی به ویروس عامل آنفلوآنزای فصلی داشت. این بیماری در ابتدا آنفلوآنزای خوکی و سپس بیماری H1N1 نام گرفت. با تحقیقات بیشتر معین شد محل آغاز این بیماری کشور مکزیک بوده ولی با گذشت یک ماه حقیقت وحشتناک تری کشف شد. این ویروس به همه نقاط دنیا رسیده بود: هر روز افراد نوی در کانادا، اروپا و در سرتاسر آمریکا به فهرست مبتلایان به این بیماری اضافه می شدند. سازمان دنیای بهداشت (WHO) به سرعت اعلامیه ای در خصوص این بیماری صادر کرد. مارگارت چان، رییس WHO در این اعلامیه H1N1 را به اسم پاندمی معرفی کرد و به همه مسوولان بهداشتی در سرتاسر دنیا هشدار داد که قدرت سرایت این ویروس بسیار بالا است.

در سرانجام فصل بهار تعداد مبتلایان به H1N1 در کشور آمریکا به حدی رسیده بود که دولت برای جلوگیری از توسعه بیشتر بیماری مجبور به تعطیل کردن مدارس شد. در کشور مکزیک حتی برگزاری گردهمایی های معمولی هم ممنوع شد و بالاخره در چین تمام مسافرانی که از کشورهای آلوده به ویروس می آمدند و علایمی شبیه به سرماخوردگی داشتند، مجبور می شدند مدتی را در قرنطینه بمانند. البته پزشکان از همان ابتدا اعلام کردند که H1N1 در بیشتر موارد باعث ایجاد بیماری خفیف می گردد اما چون قدرت سرایت بسیار بالایی دارد باید فورا از توسعه بیشتر آن جلوگیری کرد. شرکت های داروسازی در طرح هایی فوق سریع آغاز به ساخت واکسن H1N1 کردند و بیشتر کشورهای پیشرفته دنیا هم برنامه ریزی هایی برای جلوگیری از ایجاد موج دوم پاندمی H1N1 انجام دادند. در واقع بیشتر متخصصان معتقد بودند با آغاز فصل پاییز موج نوی از مبتلایان به این بیماری ایجاد خواهد شد و شرایط فاجعه آمیزی در دنیا به بار می آید. اما همه این محاسبات و پیش گویی ها غلط از آب درآمدند تا جایی که آمار قربانیان H1N1 در کشور آمریکا فقط 13 هزار نفر بود، در حالی که هر ساله 36 هزار نفر در این کشور فقط به علت ابتلا به آنفلوآنزای فصلی جان می سپارند. این پیش بینی های غلط باعث شد میلیون ها دوز از واکسنی که به سرعت و با هزینه بسیار زیاد علیه H1N1 فراوری شده بود، بی مصرف باقی بماند و کم کم فاسد گردد. سوالی که در حال حاضر در مجامع بهداشتی مطرح می گردد، این است که آیا برای مقابله با H1N1 به چنین تدابیر سفت و سختی احتیاج بود یا نه؟ متخصصان معتقدند که H1N1 حقیقتا تهدید بزرگی برای کل دنیا بوده و هست و پاندمی H1N1 در سال 2009 پنج درس بزرگ برای بشر همراه داشت.

اهمیت H1N1 در چیزی غیر از تعداد تلفات آن بود

با آغاز پاندمی، متخصصان متوجه شدند، این ویروس با سرعت بسیار زیادی منتقل می گردد. تعداد مبتلایان هر روز بیشتر و بیشتر می شد. فقط چند هفته پس از تشخیص اولین بیماران، ویروس به هر چهار گوشه دنیا رسیده بود اما در این شرایط هنوز پزشکان نمی دانستند مقدار مرگ و میر این بیماری چه قدر است. حتی در پاندمی های قدیمی هم بعضی موارد کشتار کمی به جا می گذاشتند اما بعضی دیگر مثل پاندمی آنفلوآنزای سال 1918 تلفات بسیار زیادی به همراه داشتند. در واقع چون H1N1 گونه ای نو بود، نوع رفتار آن هنوز معین نشده بود. حالا با گذشت یک سال همه می دانند که پاندمی H1N1 سال 2009 تا 2010 در بیشتر موارد بیماری خفیفی ایجاد می کرد اما هنوز هم یک آنالیز دقیق و آگاهانه نشان می دهد که خفیف بودن به هیچ اسم باعث کم اهمیت بودن این پاندمی نمی گردد. بیماری H1N1 درست برخلاف آنفلوآنزای معمولی، باعث مرگ افراد سالم و جوان می گردد. طبق آمارهای مجله BMC که در آمریکا چاپ می گردد، 75 درصد از مبتلایان به H1N1 در ماه های اول پاندمی افراد زیر 30 سال بودند. همین مساله باعث وحشت سیستم بهداشتی آمریکا شد. توماس فریدن، رییس اداره کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا (CDC)در آن زمان مقابله با H1N1 را نبردی بزرگ توصیف نموده بود.

بیماری ای که آماده مبارزه با آن هستیم، همواره همه گیر نمی گردد

درست زمانی که پاندمی H1N1 از راه رسید، سازمان دنیای بهداشت (WHO) خود را برای مقابله با پاندمی دیگری آماده می کرد. متخصصان WHO در آن زمان فکر می کردند قرار است بیماری آنفلوآنزای پرندگان که از آسیا آغاز شده بود تبدیل به پاندمی دنیای گردد. سال 2003 برای اولین بار ویروس H5N1 شناسایی شد. این ویروس قادر است از پرندگان به انسان منتقل گردد و مرگ و میر زیادی هم ایجاد می نماید. از سال 2003 به بعد دانشمندان به طور مرتب این ویروس را تحت آنالیز و آزمایش قرار می دهند تا در صورت ایجاد جهش ژنتیکی در ساختار H5N1 غافلگیر نشوند چون اگر این ویروس جهش ژنتیکی خاصی پیدا کند، ممکن است بتواند از انسان به انسان هم منتقل گردد که در این صورت خطر ایجاد پاندمی مرگباری وجود دارد. اما سال گذشته در کمال ناباوری ویروس نو H1N1 با منشأ خوکی در کشور مکزیک پیدا شد و به علت قدرت سرایت بالا به سرعت در همه دنیا منتشر شد. البته مکزیک در این مورد واقعا مسوولانه عمل کرد و هیچ گاه وجود این ویروس را از دنیایان مخفی نکرد. درسی که از این واقعه به جا مانده این است که قرار نیست همه بیماری ها از یک نقطه دنیا آغاز شوند و نباید همه توجه و دقت فقط معطوف به یک بیماری خاص باشد. البته نکته بسیار مهم و ظریفی هم همین جا وجود دارد: مطالعه روی ویروس عامل آنفلوآنزای پرندگان نباید متوقف گردد چون خطر بروز پاندمی H5N1 هنوز به قوت خود باقی است.

پیشگیری باعث نجات شد

این بیماری قبل از H1N1 به آنفلوآنزای خوکی معروف شده بود چون بیشتر ژن های این ویروس با ژن های ویروس عامل آنفلوآنزا در خوک مشترک بودند اما واژه خوکی تا حدی گمراه نماینده بود چون این ویروس قادر به سرایت از انسان به انسان بود و درواقع لازم نبود حتما خوکی هم در ارتباط با فرد بیمار وجود داشته باشد ولی در خصوص آنفلوآنزای پرندگان قضیه کاملا متفاوت بود و فرد مبتلا حتما سابقه ای از تماس با پرنده بیمار داشت. اما حقیقت مشترکی بین این دو بیماری وجود دارد. محل زندگی اولیه ویروس بیماری زا در هر دو مورد بدن یک حیوان بوده نه یک انسان. این به آن معناست که از طریق برخورد صحیح با بیماری های حیوانات و آنالیز ویروس های بالقوه خطرناک در بدن آنها شاید بتوان از جهش ژنتیکی این ویروس ها و قابلیت انتقال آنها به انسان جلوگیری کرد. از هفت سال پیش تا به امروز بیماری های مهمی مثل SARS،H5N1 و H1N1 خسارت های اقتصادی و جانی زیادی به جا گذاشته اند. همه این بیماری ها به نوعی منشأ حیوانی داشته اند. پس شاید لازم باشد افرادی را که تماس بسیار زیادی با حیوانات دارند، به طور مرتب تحت نظر گرفت. مثلا سازمان هایی وجود داشته باشند که شکارچیان آفریقایی را هرچند وقت یکبار از نظر وجود ویروس های نو در بدن آنها آنالیز نمایند. با این روش در صورت جهش نو در هر ویروس دانشمندان فرصت کافی برای پیشگیری از پاندمی های بزرگ را خواهند داشت.

واکسن یاری بزرگی است اما تنها راه مقابله با بیماری نیست

ساخت واکسن H1N1 از لحاظ تکنیکی کار خیلی سختی محسوب نمی شد چون روش ساخت آن دقیقا شبیه روش ساختن واکسن آنفلوآنزای فصلی بود اما مسئله ای که در آن زمان وجود داشت، مساله سرعت عمل و کمبود وقت بود. همان زمان که پاندمی H1N1 سرتاسر دنیا را فراگرفت، خط فراوری کارخانه های بزرگ داروسازی برای ساخت واکسن آنفلوآنزای فصلی مشغول بودند. بیشتر این کارخانه ها مجبور شدند سرعت فراوری خود را به شدت افزایش دهند تا بتوانند تعداد کافی واکسن H1N1 فراوری نمایند اما با فروکش کردن بیماری H1N1 بسیاری از این واکسن ها دست نخورده باقی ماندند و فاسد شدند. درواقع بهتر بود برای پیشگیری از این بیماری ها به جای سفارش بیش از حد واکسن از روش های ساده تری مثل شستن دست ها، رعایت بهداشت و حفظ فاصله از افراد بیمار قادرند تا حد زیادی از توسعه سریع ویروس جلوگیری نمایند.

صداقت در اطلاع رسانی

مهم ترین درسی که هر پاندمی به بشر می دهد، نحوه برخورد با پاندمی احتاقتصادی بعدی است. در خصوص بیماری H1N1، جنجال رسانه ها و بعلاوه تعداد بیش از حد واکسن هایی که فراوری شد اعتماد جمعیت عمومی را به توصیه های متخصصان اندکی پایین آورده است. در واقع آمار دانشگاه هاروارد نشان می دهد که تمایل مردم برای دریافت واکسن آنفلوآنزای فصلی نسبت به سال گذشته کاهش چشم گیری پیدا نموده است. به گفته متخصصان CDC رسانه ها برای جالب تر شدن ماجرا هر خبری را با بزرگنمایی به مردم می رسانند و همین مساله باعث ترس و وحشت عمومی می گردد.

منبع:www.salamat.com

/ج