بارش های سال جاری می تواند باعث حل مشکل آب زیرزمینی گردد؟

به گزارش وبلاگ ساختمان، با اینکه در امسال بارش باران در حد مطلوب بوده، اما باید به این نکته توجه کنیم که این بارش قادر بوده است که مشکل آب های زیر زمینی کشور را برطرف کند؟!

بارش های سال جاری می تواند باعث حل مشکل آب زیرزمینی گردد؟

در سال آبی جاری میانگین بارش های کل کشور تا به امروز بیش از 300 میلی متر بوده و نسبت به میانگین 50 ساله افزایش 45 درصدی را نشان می دهد.

سوال اصلی این است که این بارش ها چقدر می تواند در بهبود شرایط منابع آب زیرزمینی مفید باشد و آیا می توان گفت که با وقوع این بارش ها سهم قابل توجهی از مسائل آب زیرزمینی رفع شده است؟

برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید دانست که چه اندازه از بارش به آب زیرزمینی نفوذ پیدا می نماید. بطور کلی بخشی از نزولات جوی به وسیله تبخیر و تعرق از دسترس خارج می گردد و بخشی دیگر تبدیل به رواناب سطحی شده و یا موجب تغذیه سفره های آب زیرزمینی می گردد. واقعیت آن است که در ایران با اقلیم خشک و نیمه خشک، درصد کمی از بارش های سالانه به آب زیرزمینی نفوذ پیدا می نماید و اندازه قابل توجهی از آن به وسیله تبخیر و تعرق از دسترس خارج می گردد.

یونسکو سهم تغذیه آب زیرزمینی از کل بارش سالانه را در اقلیم خشک 1 درصد و در اقلیم نیمه خشک 20 درصد عنوان نموده است. مطالعات داخلی اجرا شده در برقراری بیلان حوضه های آبریز کشور نشان می دهد که به طور میانگین سهم نفوذ به آب زیرزمینی بین 10 تا 15 درصد از بارش است.

حجم کل بارش ها تا تاریخ 12/02/98 حدود 520 میلیارد مترمکعب برآورد می گردد. اگر فرض کنیم که در برترین حالت 15 درصد از کل بارش های سال جاری به سفره های آب زیرزمینی نفوذ نموده باشد، اندازه تغذیه آب زیرزمینی حدود 80 میلیارد مترمکعب خواهد بود. البته این تخمین بسیار خوشبینانه است، چرا که درصد قابل توجهی از بارش های سال جاری به صورت سیلابی و در حوضه های آبریز منتهی به دریا اتفاق افتاده است. در اینگونه بارش ها، درصد زیادی از آب به سرعت از حوضه آبریز خارج شده و فرصت نفوذ به آب زیرزمینی پیدا نمی نماید. حال فرض کنیم که 80 میلیارد مترمکعب از بارش های سال جاری به منابع آب زیر زمینی نفوذ نموده باشد. در این صورت سوال اصلی این است که این اندازه تغذیه، چه تاثیری بر شرایط منابع آب زیرزمینی دارد؟

طبق آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران، مصرف آب زیرزمینی در سال آبی 96-95 حدود 55 میلیاردمترمکعب بوده است.

باتوجه به اینکه بارش سال جاری 40 درصد بیشتر از سال آبی 96-95 در تاریخ مشابه بوده است، این احتمال وجود دارد که سال جاری به دلیل بارش های مناسب و بعلاوه ذخیره قابل توجه سدهای کشور، از فشار وارد بر منابع آب زیرزمینی کاسته شده و درنتیجه مصرف آب زیرزمینی نسبت به سال آبی 96-95 اندازهی کاهش یابد.

اگر فرض کنیم 10 درصد مصرف آب زیرزمینی به همین دلیل کاهش یابد، برآورد مصرف آب زیرزمینی سال جاری حدود 50 میلیاردمترمکعب خواهد بود. البته این فرض هم بسیار خوشبینانه است چراکه به قطعیت نمی توان گفت مصرف آب زیرزمینی کاهش خواهد یافت. روند مصرف آب زیرزمینی در سال های اخیر وابستگی قابل توجهی را با اندازه بارش نشان نمی دهد. به هرحال اگر خوشبین باشیم می توان گفت که از 80 میلیارد مترمکعب ذخیره آب زیرزمینی، 50 میلیاردمترمکعب آن مصرف خواهد شد. در نتیجه می توان امید داشت که در خوش بینانه ترین حالت 30 میلیاردمترمکعب از کسری مخازن آب زیرزمینی جبران گردد.

کسری مخازن آب زیرزمینی چقدر است؟

براساس اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران اندازه کسری مخازن آب زیرزمینی کشور تا خاتمه سال آبی 96-95، 130 میلیارد مترمکعب است. به عبارت دیگر، در طی 5 دهه گذشته، 130 میلیارد مترمکعب بیشتر از تغذیه آب زیرزمینی برداشت شده است. اگر فرض کنیم سال جاری به دلیل بارش های بی سابقه، 30 میلیارد مترمکعب در منابع آب زیرزمینی ذخیره گردد، تنها 23 درصد از کسری مخازن آب زیرزمینی جبران خواهد شد و همچنان مخازن آب زیرزمینی کشور 100 میلیاردمترمکعب کسری خواهد داشت.

چنانکه مشاهده می گردد، اگرچه بارش های سال آبی 98-97 کم نظیر بوده و امکان ذخیره حجم قابل توجهی آب در سفره های آب زیرزمینی فراهم شده، اما به دلیل خشکسالی های طولانی مدت و برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی، حجم کسری مخازن آب زیرزمینی بسیار زیاد است و نمی توان انتظار داشت که با یک سال پربارش شرایط این منابع به حالت عادی برگردد. ذکر این نکته نیز لازم است که ممکن است دهه ها طول بکشد تا دوباره بارش هایی با این حجم در طی یک سال آبی رخ دهد، همچنان که 26 سال طول کشید تا سالی مشابه سال آبی 72-71 تکرار گردد.

در واقع بارش های سال جاری مانند یک مسکن موقتی برای منابع آب زیرزمینی است و نمی تواند علاج بخش آن باشد. لذا لازم است که سیاست کاهش مصرف از منابع آب زیرزمینی ادامه داشته باشد و همه بهره برداران، در مدیریت و مصرف بهینه این منبع استراتژیک کوشا باشند.

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: همگردی

به "بارش های سال جاری می تواند باعث حل مشکل آب زیرزمینی گردد؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "بارش های سال جاری می تواند باعث حل مشکل آب زیرزمینی گردد؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید