خبرنگاران جَتو از جلای وطن تا دگرگون سازی اقتصادی - وبلاگ ساختمان

به گزارش وبلاگ ساختمان، جیرفت - خبرنگاران - فراهم کردن زمینه مشارکت مردم در حوزه دگرگون سازی اقتصاد روستاها یکی از طرح هایی بود که از سال 93 در قلعه گنج کرمان آغاز شد و امروز ماحصل آن حرکت را در مهاجرت معکوس روستاییانی شاهد هستیم که روزگاری جلای وطن کرده بودند و زادگاهشان در آستانه نابودی بود. روستای آن ها جَتو نام دارد.

عمران و آبادانی، توافقی بود بین دولت و بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی برای توسعه مناطق محرومی همچون قلعه گنج در جنوب استان کرمان، قرار شد دولت، حمایت و بنیاد، سرمایه گذاری کند تا زنگار محرومیت از چهره این دیار زدوده شود. به همین دلیل و همزمان با معرفی قلعه گنج به عنوان شهر نمونه اقتصاد مقاومتی از سوی رییس جمهوری، جهاد مالی و عمرانی در این خطه آغاز و اقدامات زیادی انجام شد، از طرح های توان افزایی روستاییان، تا احداث و راه اندازی مجتمع های بزرگ دامداری و تولید لبنیات که در گزارش های متعددی به معرفی آن ها پرداخته شده است.

قلعه گنج درواقع یک نمونه برجسته از فرهنگ اقتصاد مقاومتی، همان کلیدواژه ای که رهبر معظم انقلاب طی دیداری که در شهریورماه سال 89 با جمعی از کارآفرینان داشتند، برای نخستین بار بار مطرح و نهایتا در 29 بهمن ماه 92 سیاست های کلی آن را به سران سه قوه ابلاغ کردند.

دولت نیز با رویکرد آبادانی مناطق محروم، نخستین بند از بندهای 24 گانه اقتصاد مقاومتی که تامین شرایط و فعال سازی تمامی امکانات و منابع مالی و سرمایه های انسانی کشور به منظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیت های مالی با تسهیل و تشویق همکاری های جمعی و تأکید بر ارتقای درآمد و نقش طبقات کم درآمد و متوسط بود را در این منطقه به مرحله اجرا گذاشت. مشارکت مردم در امر توسعه

اجرای طرح های مختلف مالی تا جایی پیش رفت که امروز قلعه گنج به عنوان مقصدی مهم برای افراد و گروه های زیادی تبدیل شده است، از گردشگران تا مدیران استان های دیگر به این شهرستان سفر می کنند تا ببینند اقتصاد مقاومتی با یک منطقه محروم چه نموده است.

قلعه گنج این بار میزبان مدیران استان گلستان است و ما هم بنا داریم تور یک روزه روستای جَتو را برایشان اجرا کنیم. یکی از روستاهایی که در دولت یازدهم برای انجام فعالیت های عمران و آبادانی انتخاب شد، این روستای کوچک در فاصله 45 کیلومتری از مرکز شهرستان قلعه گنج و در منطقه ای کوهستانی و سخت گذر واقع شده است.

قبل از حرکت، به میهمانان گفتم: می خواهیم به دیدار مردمی برویم که سرزمین اجدادی خود را از نابودی حتمی نجات دادند. مردمی که به ندای عُمران و آبادانی نظام، آری گفته و به میدان سازندگی آمدند. کسانی که سال ها پیش به علت خشکسالی، از روستای خود مهاجرت نموده بودند و شهرنشین ها، حاشیه نشین خطابشان می کردند و لفظ حاشیه نشینی با آن منظره ای که ما در ذهنمان داریم، زیبنده شان نبود.

راهی روستای جتو شدیم. پس از قرار دریافت در جهت قلعه گنج به چاه دادخدا در سه راهی روستای چاه لک به سمت دهستان مارز و جتو رفتیم. پس از عبور از 2 روستای گزهک و نیزن وارد سراشیبی جاده فرعی و سنگلاخی شدیم. جاده ای خاکی با عرض کم، معمولا با دیدن راه های خاکی و رد لاستیک خودروها تعیین می شد اخیرا خودرو یا موتورسیکلتی عبور نموده یا نه، خاک های کفِ این جاده حاکی از رفت و آمدهای کم به این روستا بود.

روستایی در وسط کوهستان، باید از رودخانه عبور می کردیم، آب گرمی داشت وشن های کناره آن حسابی داغ شده بود، البته نباید فرآموش کرد که وارد فصل گرما شده ایم و حس خنکای آب، کمی پُرتوقعی است.

یکی از همراهانمان با تعجب گفت: چرا راه روستا از بستر رودخانه عبور می کند و اهالی اینجا مسلما موقع بارندگی ساعت ها و حتی روزها پشت رودخانه معطل می شوند. او، امیر محمدی پور مدیرکل بازرسی استانداری گلستان است که برای دیدن اقدامات دولت و بنیاد مستضعفان به قلعه گنج سفر نموده است، محمدی پور از رییس بنیاد مستضعفان شنیده بود که طرح سرمایه گذاری در قلعه گنج کرمان سال 93 آغاز و برای توانمندسازی این منطقه اقدامات گسترده ای انجام شد که منجر به اجرای طرح های تولیدی و عمرانی فراوانی در این شهر شده است

مدیرکل بازرسی استانداری گلستان در این سفر با ما همراه شد تا از تجربه محرومیت زدایی دولت و بنیاد مستضعفان برای توسعه مناطق محروم استان خود، ایده بگیرد.

در عبور از پیچ و خَم های متعدد جهت کوهستانی، کبک های وحشی را دیدیم که از دامنه کوه بالا می فرایند، همگی دارای ترکیب رنگ های یکسانی بودند قهوه ای مایل به خاکستری در بالا و زرد کمرنگ در قسمت شکم وقتی به چنین مناطقِ بکری سفر می کنید باید چشم ها باز و حواس ها جمع باشد تا بهتر بتوانید شگفتی ها را نظاره کنید. شنیدم بسکمک از جانوارن مناطق کوهستانی ازجمله همین کبک های تک همسر در زیستگاه طبیعی خود، رنگشان بسته به موقعیت منطقه، متغیر است.

همینطور که رد می شدیم دیدم که دسته های کبک، خود را در شکاف های صخره ها جا دادند و از دید ما پنهان شدند و قامت نخل های جَتو از بالای دره، نمایان شد.

اهالی جتو به استقبال آمدند و پس از سلام و احوالپرسی، مهدی شهسواری فرماندار قلعه گنج با همراهی عطاالله امیری از جوانان روستا و مهمانان به بازدید از فعالیت های اشتغالزایی و طرح های آبادانی روستا پرداختند.

از اسپانیا تا جتو

نخستین طرح، مجتمع محلی پرورش بز مورسیای اسپانیایی متعلق به شکوفه امیری بانوی سختکوش قلعه گنجی است که با دریافت تسهیلات 130 میلیون تومانی از بانک سینا و بنیاد مستضعفان و حمایت جهاد کشاورزی در دل کوه های جتو راه اندازی شده است. او بدون موتورپمپ کشاورزی و تنها با استفاده از آب جاری رودخانه و چشمه های روستا این مجتمع را راه اندازی نموده است. امیری ازجمله شیرزنان این مرز و بوم است که برای به دست آوردن یک زندگی بهتر حاضر نشد قید زادگاهش را بزند و از روستای اجدادی خود مهاجرت کند، او در مقابل تمامی محرومیت ها و سختی ها ایستادگی کرد، مقاومت کرد و خون دل خورد تا بتواند با سعی و تلاش، آبادانی زادگاهش را به رخ بکشد، انگار بنا دارد این روستای دورافتاده و صعب العبور را به گونه ای رونق بدهد که ساخت جاده آسفالت و تامین زیرساخت های عمرانی آن برای دولت، یک سرمایه گذاری محسوب شود.

مزیت بزهای مورسیا نسبت به سایر بزها در تولید 2 و نیم لیتر شیر با چربی پنج درصد، چندقلوزایی، مالی بودن و سازگار بودن با اقلیم منطقه قلعه گنج است. بنیاد مستضعفان در قالب طرح توسعه و آبادانی، سه هزار راس بز شیری از اسپانیا به قلعه گنج آورد.

تولید و بسته بندی علوفه در جتو

یکی دیگر از اهالی جتو با استفاده از تسهیلات بانک سینا، طرح کاشت، تولید و بسته بندی یونجه و علوفه دام را با استفاده از آب دره و سد آبخیزداری، اجرایی نموده است. در میانه کوه های بی آب و علف و طبیعت خشکِ جتو، یونجه های او شکوفه نموده اند. درآمد حاصل از کاشت یونجه و تولید علوفه خشک می تواند به طور میانگین 10 میلیون تومان در هر هکتار باشد که این مبلغ با توجه به شرایط مختلف تا 2 برابر افزایش می یابد

پرورش بوقلمون توسط بانوان جتو

طرح بعدی، پرورش بوقلمون خانگی است که توسط یکی دیگر از بانوان روستای جتو راه اندازی شده است. همانطور که می دانید، نیاز پروتئینی کشور و خواص بی نظیر گوشت بوقلمون، باعث شده این گوشت لذیذ مورد توجه عموم مردم قرار گیرد و از آنجا که سالانه به قیمت گوشت بوقلمون اضافه نموده می شود باید گفت، کسب و کار پرورش بوقلمون در کشور ما آینده ای درخشان دارد.

اهالی جتو بنا دارند زنجیره تولید را در منطقه خود تکمیل کنند. برخی از آن ها علوفه و یونجه تولید می کنند و برخی به پرورش بوقلمون و دام های دیگر روی آورده اند و شاید بتوان گفت، آن ها نخستین کسانی هستند که جهش تولید را در عمل، پیاده نموده اند.

عطاالله امیری از اهالی جتو، با بیان اینکه تا سال 91 تنها 2 خانوار در این روستا زندگی می کردند گفت: توجه دولت به توسعه مناطق محروم و حمایت از طرح های اشتغالزایی باعث شد برخی از خانوارهای مهاجر مجددا به روستا برگردند. هم اکنون بیش از 15 خانوار در جتو زندگی می کنند و به دامداری، کشاورزی و حصیربافی مشغول هستند.

گفتیم علت اصلی مهاجرت روستاییان چه بوده و او پاسخ داد: روستای جتو، دکل مخابرات و اینترنت، خانه بهداشت، مدرسه و حتی مسکن روستایی و طرح هادی بی بهره است و هیچ یک از این طرح ها در اینجا اجرا نشده است و امیدواریم با کمک خیران و مسوولان بتوانیم کاری کنیم همه خانوارهایی که مهاجرت نموده اند با آستین های بالا به روستای خود برگردند.

شهسواری فرماندار قلعه گنج هم از تماشای این همه شور و شوق به وجد آمد و خطاب به اهالی جتو، گفت: برای ما بسیار شاد کننده است که می بینیم روستاییان برای ماندگاری خود در روستا و آباد کردن زادگاهشان از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند. راه اندازی و اجرای طرح های زود بازده را برای تامین نیازها و تقویت معیشت خود دنبال نموده اند. او با تاکید بر اینکه دولت، همچنان در کنار اهالی روستا خواهد ماند شرح داد: تلاش می کنیم اجرای طرح های خوداشتغالی و توان افزایی در روستاها تداوم پیدا کند.

فرماندار جوان به مشکل پوشش اینترنت و ضعف آنتن دهی تلفن همراه در روستای جتو اشاره کرد و گفت: با برنامه ریزی های انجام شده درصدد هستیم دکل مخابراتی و گیرنده های تلویزیونی برای این روستا احداث کنیم. جاده روستا تیغ زنی خواهد شد و سایر مسائل اهالی هم پیگیری می شود.

وی با بیان اینکه قلعه گنج دورترین و محروم ترین منطقه استان کرمان است افزود: از سال 1393 و از زمان حضور بنیاد مستضعفان در این شهرستان شاهد توسعه و آبادانی بسیار خوبی در بخشی از حوزه ها هستیم و امیدواریم این جهت تا توسعه همه جانبه قلعه گنج تداوم داشته باشد.

سد آبخیزداری 30 هزار متر مکعبی در جتو

موسی امیری رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری قلعه گنج نیز گفت: احداث سد آبخیزداری در روستای جتو نقش بسزایی در جلوگیری از مهاجرت روستاییان داشت. این سد در سال 97 با ظرفیت ذخیره آب 30 هزار مترمکعب با مشارکت بنیاد علوی و اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان با اعتبار 270 میلیون تومان احداث شد.

به گفته او، قبل از احداث این سد نخل های پایین دست و بالادست روستا در آستانه خشک شدن بودند اما امروز می بینیم که جان تازه ای دریافتد و اهالی روستا از آب آن برای کشاورزی و دامپروری استفاده می کنند.

جتو، تجربه ای مثمر ثمر

و اما محمدی پور مدیرکل بازرسی استانداری گلستان پس از مشاهداتش گفت: استفاده از ظرفیت ها و تجربیات مدیران قلعه گنج می تواند برای ما در شهرستان مراوه تپه که اخیرا بنیاد مستضعفان برای آبادانی آن گام برداشته مثمر ثمر باشد.

وی بر لزوم خدمات رسانی به روستاها تاکید کرد و گفت: مسلما وقتی روستایی تخلیه می شود، مردم از آن روستا می فرایند اما امروز در روستای جتو مشاهده کردیم که خدمات نظام و دولت موجب شده که مهاجرت معکوس انجام شود و مردم با رغبت و انگیزه بیشتر، برای آبادانی روستای خود تلاش کنند. این روستا محل اجرای طرح های اشتغالزایی توسط جوانان تحصیل نموده بومی شده است.

الگوی جتو در راه مراوه تپه

محمدرضا فکری دبیر نهاد پیشرفت و آبادانی شهرستان مراوه تپه نیز که در بازدید از روستای جتو با ما همراه بود بیان داشت: جمعیت مراوه تپه 65 هزار نفر است و بنا داریم الگوی توسعه و آبادانی قلعه گنج را در مراوه تپه با مشارکت بنیاد مستضعفان و دولت اجرایی کنیم اما در این سفر، عمق محرومیت شهرستان قلعه گنج برای ما قابل توجه بود، میزان تحمل و انگیزه اهالی روستای جتو که در این طبیعت سخت به دنبال زندگی و امرار معاش هستند و اینکه آنان یک بار دیگر توانستند روستایشان را از برهوت نجات دهند بسیار ارزشمند است.

وقت خداحافظی، اهالی روستا با خرمای معروفِ مُرداسَنگ و دوغ محلی از ما پذیرایی کردند، طعم شیرین خرما همراه با عطر پودنه های کوهی در سبوهای دوغ، به معنای واقعی کلمه، خستگیِ راه را از تنمان زدود. کاسه دوغ محلی را همزمان با آهنگ خوش نواز زندگی در جتو، سر کشیدم و خدا را شکر کردم که نام روستای جتو با همت مردان و زنان با ایمانش از لیست سیاهِ ویرانه ها پاک شده است. پس بنویسید، مردمانِ جتو با چنگ و دندان از زادگاهشان در مقابل ناملایمات روزگار دفاع کردند و محرومیت را به زانو درآوردند. بنویسید جتو، دیار دست های پینه بسته و قلب های با طراوت است و بنویسید در سرزمین ایران، خطه ای است که زنانش، مردترین انسان های روزگارند.

سرعتِ شاتِر دوربین ها زیاد شد و میهمانان حتی لحظه های آخر سفر را هم برای عکس دریافت از طرح های روستایی، هدر نمی دادند. آن ها از طرح هایی تصویربرداری می کردند که اگر اجرا نمی شد امروز در جتو با خرابه ای بیش روبرو نبودیم. ساده بگویم نسخه ای برای جهش مالی روستاها، بهترین سوغاتی است که میهمانان ما از قلعه گنج به مراوه تپه می بردند.

قلعه گنج یکی از شهرستان های جنوب کرمان است که با بیش از 80 هزار نفر جمعیت در فاصله 420 کیلومتری مرکز استان واقع شده است.

مراوه تپه نیز یکی از شهرستان های استان گلستان و بیش از 65 هزار نفر جمعیت دارد.